Grypie towarzyszą objawy ogólne – gorączka, uczucie zimna, dreszcze, ból mięśni, ból głowy, uczucie rozbicia i osłabienia, złe ogólne samopoczucie, a także – ze strony dróg oddechowych – ból gardła, suchy kaszel; czasem również uczucie zatkania nosa i wyciek wydzieliny z nosa. U starszych osób głównymi objawami mogą być znaczne osłabienie lub zaburzenia świadomości.
Jakie są najczęstsze objawy grypy?
- ogólne – gorączka, uczucie zimna, dreszcze, ból mięśni, ból głowy (najczęściej w okolicy czoła i oczu), uczucie rozbicia i osłabienia, złe ogólne samopoczucie;
- ze strony dróg oddechowych – ból gardła, suchy kaszel; czasem także uczucie zatkania nosa i wyciek wydzieliny z nosa (zwykle o niedużym nasileniu).
Powyższym objawom mogą towarzyszyć (zwłaszcza u dzieci) – objawy zapalenia krtani lub ucha środkowego, nudności, wymioty i/lub łagodna biegunka. U osób starszych głównymi objawami mogą być znaczne osłabienie lub zaburzenia świadomości.
Choroba zwykle ustępuje samoistnie po 3–7 dniach, ale kaszel i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać nawet ponad 2 tygodnie. Do 50% zakażeń przebiega bez objawów.
Gorączka (zwłaszcza u małych dzieci) może być bardzo wysoka. Choroba zwykle ustępuje samoistnie po 3–7 dniach, ale kaszel i złe samopoczucie mogą się utrzymywać nawet dłużej niż 2 tygodnie.
Podobne objawy, oprócz wirusa grypy, wywołuje wiele innych wirusów i bakterii.
Warto o tym pamiętać, gdyż niektórzy pacjenci zaprzestają szczepień, twierdząc, że zachorowali mimo szczepienia. Szczepionka przeciwko grypie nie chroni przed przeziębieniem. Średnio przeziębiamy się kilka razy do roku, częściej w okresie jesienno-zimowym. Dlatego ryzyko, że pacjent zaszczepiony przeciw grypie zachoruje na przeziębienie jest duże, a u niektórych osób przeziębienie może wystąpić wkrótce po szczepieniu, co niekiedy prowadzi do całkowicie błędnego wniosku, że szczepionka spowodowała chorobę.
Podobne do grypy objawy i dolegliwości powoduje wiele innych wirusów (np. wirus wywołujący przeziębienie lub COVID-19) i bakterii (np. angina, bakteryjne zapalenie tchawicy), dlatego grypy nie można jednoznacznie rozpoznać na podstawie samych objawów – w takich przypadkach mówi się o tzw. chorobie grypopodobnej.
Rozpoznanie grypy
Na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów oraz badania fizykalnego lekarz może podejrzewać u pacjenta grypę. Do pewnego potwierdzenia diagnozy (grypa potwierdzona laboratoryjnie) konieczny jest dodatni wynik badania wirusologicznego. W tym celu wykonuje się badanie wydzieliny pobranej jednocześnie z nosa i gardła w celu wykrycia wirusa grypy. W warunkach laboratoryjnych przeprowadza się to badanie metodą RT-PCR, która jest najdokładniejsza. Na wynik czeka się kilka godzin. Bardziej dostępną metodą są tzw. szybkie testy diagnostyczne (RIDT), które szybciej dają wyniki – do 30 minut. Należy jednak pamiętać, że testy, jak wszystkie badania, mają swoje ograniczenia i ujemny wynik badania nie daje stuprocentowej pewności, że pacjent nie jest chory na grypę.
U większości chorych takie badanie nie jest jednak potrzebne, bo nie zmienia podstawowych zasad postępowania.
Objawy alarmowe
Chory na grypę powinien się pilnie znaleźć się w szpitalu, gdy pojawią się następujące objawy alarmowe (świadczące o powikłaniach i/lub nasilaniu się choroby):
- problemy z oddychaniem (duszność) – ciężki oddech, przyspieszony oddech, głośny lub chrapliwy oddech, uczucie braku tchu lub ściskania klatki piersiowej, ból w płucach;
- pogorszenie świadomości, dezorientacja, letarg, majaczenie, utrata przytomności, kłopot z obudzeniem chorego, drgawki;
- znaczne osłabienie mięśni, kłopot z poruszaniem rękami i/lub chodzeniem;
- znacznie mniejsza niż zwykle ilość oddawanego moczu (lub brak moczu), suchość w ustach, brak łez podczas płaczu, zawroty głowy lub zasłabnięcie przy próbie wstania, niskie ciśnienie tętnicze;
- bardzo wysoka gorączka (ponad 40°C);
- krwiste lub sine plamki na skórze; siny lub fioletowy kolor warg lub skóry wokół ust, na czubku nosa lub na palcach;
- krwioplucie lub różowe zabarwienie śliny/plwociny.
Chory powinien się ponownie zgłosić do lekarza, gdy:
- wysoka gorączka i inne ostre objawy grypy utrzymują się dłużej niż 3 dni;
- gorączka pojawia się ponownie po kilku dniach przerwy;
- stan chorego uległ istotnemu pogorszeniu.