×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Szczepienie przeciwko grypie

lek. Magdalena Wiercińska

Szczepienie przeciwko grypie jest najskuteczniejszą i podstawową metodą zapobiegania zachorowaniu na grypę. W Polsce dostępne są szczepionki we wstrzyknięciu (inaktywowane) oraz szczepionka donosowa ("żywa"). Coroczne szczepienie zaleca się wszystkim osobom w wieku powyżej 6 miesięcy, u których nie stwierdza się przeciwwskazań do szczepienia.

Aktualne szczepy do produkcji szczepionek są co rok polecane przez Światową Organizację Zdrowia. Okres ważności wynosi jeden sezon grypowy.

Działanie szczepionek przeciw grypie

Szczepionki przeciw grypie stosuje się u osób dorosłych i dzieci w celu zapobiegania zachorowaniom na grypę, co ma istotne znaczenie szczególnie u osób narażonych na ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych. Po podaniu szczepionki układ immunologiczny organizmu wytwarza własną obronę przeciwko chorobie (przeciwciała). Odporność po szczepieniu przeciwko grypie pojawia się zwykle po około 10–14 dniach od przyjęcia szczepionki i utrzymuje się przez 6–12 miesięcy, czyli przez jeden sezon grypowy, który trwa zwykle mniej więcej od października do marca.

Szczepionki nie wywołują chorób, przed którymi chronią. Każdy preparat ma swoje wskazania i przeciwskazania. Donosowa szczepionka przeciwko grypie zawiera osłabione wirusy, dlatego jest przeciwskazana u osób z niedoborami odporności, ponieważ teoretycznie mogłaby spowodować zachorowanie. Zatem nie podaje jej się osobom z niedoborami odporności. Szczepionki przeciw grypie są skuteczne w zapobieganiu zachorowaniom u ok. 90% zdrowych dorosłych, w niektórych populacjach skuteczność może być mniejsza, znaczny jest jednak stopień zapobiegania powikłaniom związanym z chorobą.

Więcej informacji: Po jakim czasie od szczepienia przeciwko grypie szczepionka chroni przed zachorowaniem?

Kiedy szczepić się przeciw grypie?

Szczepienie najlepiej wykonać przed rozpoczęciem okresu zwiększonej zachorowalności na grypę, optymalnie w okresie od września do końca października. Jeśli jednak pacjent z różnych powodów nie mógł być zaszczepiony odpowiednio wcześnie, szczepienie można wykonać w dowolnym momencie przez cały okres epidemiczny (zwykle od października do marca).

Kto w szczególności powinien się szczepić przeciwko grypie?

Coroczne szczepienie zaleca się wszystkim osobom w wieku powyżej 6 miesięcy, u których nie stwierdza się przeciwwskazań do szczepienia. Uważa się, że stanowi ono najskuteczniejszą metodę zapobiegania zachorowaniom na grypę.

Szczególnie ważne jest, żeby zaszczepiły się osoby z grup zwiększonego ryzyka ciężkiego przebiegu i powikłań grypy. Należą do nich:

  • dzieci w wieku 6–59 mies.
  • osoby w wieku ≥50 lat
  • chorzy (niezależnie od wieku) na przewlekłe choroby: układu oddechowego (w tym na astmę), sercowo-naczyniowego (z wyjątkiem samego nadciśnienia tętniczego), nerek, wątroby, układu nerwowego, układu krwiotwórczego, metaboliczne (w tym na cukrzycę)
  • osoby z upośledzeniem odporności, w tym spowodowanym leczeniem immunosupresyjnym (m.in. przeciwnowotworowym) lub zakażone HIV
  • kobiety, które w czasie sezonu epidemicznego grypy są lub będą w ciąży
  • dzieci i młodzież w wieku od 6 mies. do 18 lat leczone przewlekle kwasem acetylosalicylowym
  • osoby z otyłością olbrzymią (BMI ≥40)
  • pensjonariusze placówek przewlekłej opieki pielęgnacyjnej i medycznej
  • Ponadto priorytet szczepień dotyczy osób mających bliski kontakt z grupami zwiększonego ryzyka (zobacz wyżej), mogące stanowić dla nich źródło zakażenia. Należą do nich:
  • personel medyczny
  • osoby mieszkające wspólnie z dziećmi do 5. rż. lub osobami w wieku ≥50 lat lub opiekujące się nimi, ze szczególnym uwzględnieniem osób pozostających w bliskim kontakcie z dziećmi w wieku <6 mies.
  • osoby mieszkające wspólnie z chorymi na choroby zwiększające ryzyko ciężkich powikłań grypy (p. wyżej) lub opiekujące się nimi.

Przeciwwskazania do szczepienia przeciw grypie

Przeciwwskazaniem do szczepienia przeciwko grypie jest ciężka reakcja alergiczna (anafilaksja) na jakikolwiek składnik szczepionki (inny niż białko jaja kurzego) lub po jej wcześniejszym podaniu, niezależnie od tego, który składnik szczepionki mógł wywołać reakcję.

Ostra choroba o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu z towarzyszącą gorączką lub bez gorączki jest wskazaniem do opóźnienia szczepienia do czasu ustąpienia objawów.

Przeczytaj więcej: Szczepienie przeciwko grypie – przeciwwskazania

Szczepienie przeciwko grypie chorych na COVID-19

U chorych na COVID-19 o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu szczepienie przeciwko grypie odkłada się do czasu wyzdrowienia. U osób z łagodnym przebiegiem choroby lub bezobjawowych lekarz rozważy odroczenie szczepienia, aby ewentualnych niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) po szczepieniu przeciwko grypie nie pomylić z objawami COVID-19.

Zawsze podczas kwalifikacji do szczepienia należy poinformować lekarza rzetelnie o swoim stanie zdrowia, ewentualnym zakażeniu lub niedawnym przebyciu COVID-19. Należy też pamiętać o bezpieczeństwie innych osób – pacjentów i personelu i nie zgłaszać się do punktu szczepień z objawami infekcji.

Czy szczepionki przeciw grypie można stosować z innymi lekami (interakcje)?

Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych ostatnio szczepionkach oraz lekach, także tych, które wydawane są bez recepty. Odpowiedź immunologiczna na szczepienie może być słabsza w przypadku leczenia obniżającego odporność (kortykosteroidy, leki cytotoksyczne, radioterapia).

Ponadto pacjenci przyjmujący leki przeciwwirusowe aktywne wobec wirusów grypy (w ramach leczenia lub chemioprofilaktyki grypy, zobacz: Jak zapobiegać grypie? ) można szczepić szczepionką „nieżywą”. Należy poinformować lekarza, jeśli w ostatnim czasie lub nadal pacjent przyjmuje leki przeciwwirusowe, takie jak oseltamiwir, zanamiwir i peramiwir.

Szczepionkę przeciw grypie można stosować równocześnie z innymi szczepionkami, ale każdą z nich należy podawać w inną kończynę; jednoczesne podanie kilku szczepionek może spowodować nasilenie działań niepożądanych.

Szczepienie przeciw grypie - powikłania (działania niepożądane) po szczepieniu

Polecamy: Szczepienie na grypę - powikłania

Jak każdy lek szczepionki przeciw grypie mogą powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Mogą wystąpić objawy miejscowe:

  • zaczerwienienie
  • obrzęk
  • ból
  • stwardnienie w miejscu podania.

Mogą również wystąpić objawy ogólne:

  • złe samopoczucie
  • gorączka
  • dreszcze
  • ból mięśni
  • ból stawów
  • ból głowy
  • osłabienie
  • uczucie zmęczenia
  • pocenie się.

Bardzo rzadko obserwowano

  • reakcje alergiczne (wstrząs anafilaktyczny, obrzęk naczynioruchowy)
  • reakcje skórne (świąd, pokrzywka, wysypka)
  • nerwobóle
  • parestezje (zaburzenia czucia dotyku, bólu, temperatury, uczucie mrowienia, drętwienia)
  • drgawki z towarzyszącą gorączką
  • przejściową małopłytkowość (zmniejszenie liczby płytek krwi)
  • przemijające powiększenie węzłów chłonnych.

Wyjątkowo zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, zapalenie nerwów, zespół Guillaina i Barrégo, zapalenie naczyń mogące prowadzić do wysypki skórnej i w rzadkich przypadkach do przejściowych zaburzeń czynności nerek. Przeczytaj więcej: Szczepienie przeciwko grypie – niepożądane odczyny poszczepiennne

Jak podawać i dawkować szczepionki przeciw grypie?

W ostatnich sezonach w Polsce dostępne są trzy rodzaje szczepionek przeciw grypie:

Szczepionkę we wstrzyknięciu należy podawać domięśniowo lub głęboko podskórnie, u dzieci w przednioboczną część uda, u dorosłych i starszych dzieci w mięsień naramienny, natomiast szczepionkę donosową podaje się w postaci aerozolu donosowego.

Czy po zastosowaniu szczepionki przeciw grypie można prowadzić pojazdy i obsługiwać urządzenia mechaniczne?

Jest mało prawdopodobne, aby szczepionka przeciw grypie miała wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń mechanicznych.

Czy szczepionki przeciw grypie można stosować u kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią?

Kobiety w ciąży i w okresie połogu należą do grupy zwiększonego ryzyka ciężkiego przebiegu grypy oraz powikłań ciąży w razie zachorowania na grypę, zwłaszcza w II i III trymestrze ciąży, dlatego wymagają szczególnej ochrony. Zaleca się szczepienie przeciwko grypie wszystkim kobietom bez przeciwwskazań do szczepienia, które w czasie sezonu epidemicznego są lub mogą być w ciąży albo w połogu.

Szczepienie przeciwko grypie - ile kosztuje?

Polecamy artykuł: Szczepienie przeciwko grypie - cena. Bezpłatne i refundowane szczepionki na grypę. [Najnowsze informacje]

17.01.2023
Zobacz także
  • Grypa
  • Kto powinien się zaszczepić przeciwko grypie w pierwszej kolejności?
  • Szczepienie przeciwko grypie – niepożądane odczyny poszczepienne (NOP)
  • Czy szczepionki przeciwko grypie są bezpieczne?
Wybrane treści dla Ciebie
  • Szczepienie przeciwko grypie u dzieci
  • Szczepienie przeciwko grypie - cena
  • Szczepienie przeciwko grypie – niepożądane odczyny poszczepienne (NOP)
  • Przeziębienie, grypa czy COVID-19?
  • Jak uchronić się przed grypą?
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta