Kaszel po infekcji wirusowej

Pytanie nadesłane do redakcji

Od ponad półtora miesiąca mam suchy kaszel po przeziębieniu. Byłem u lekarza, który zbadał mnie osłuchowo i stwierdził infekcje bakteryjną. Biorę Miflonide 400, ale kaszel, choć trochę lżejszy, jeszcze się utrzymuje. Dodam, że w nocy nie kaszlę i nie palę. Czy długo taka infekcja się może utrzymywać?

Odpowiedź

Pana historia jest nie do końca jasna. Jeżeli lekarz stwierdził infekcję bakteryjną, to pewną naturalną konsekwencją byłoby zastosowanie terapii antybiotykiem. Nie wiem jednak, co miałoby sugerować infekcję bakteryjną, bo w pytaniu nie ma wzmianki ani o gorączce, ani o odkrztuszaniu ropnej wydzieliny, które są klinicznymi wykładnikami infekcji bakteryjnej. Również zastosowany lek (Miflonide) jako wziewny steroid jest wskazany w leczeniu astmy i ewentualnie w przedłużającym się kaszlu u osoby z nadreaktywnością oskrzeli, a w żadnym razie nie leczy infekcji bakteryjnych. Dlatego trudno przyjąć, że lekarz rzeczywiście ustalił rozpoznanie infekcji bakteryjnej.

Opisane w pytaniu objawy, jeżeli została wykluczona astma oskrzelowa, zdają się wskazywać na kaszel po infekcji wirusowej. Jest to suchy, przewlekły kaszel, który pojawia się u osoby zdrowej, u której infekcja górnych dróg oddechowych ustąpiła tygodnie wcześniej. Kaszel po infekcji wirusowej może trwać miesiącami. U niektórych pacjentów konieczna jest terapia doustnymi kortykosteroidami, gdyż ten rodzaj kaszlu jest często oporny na typowe leczenie przeciwkaszlowe, w tym również na kodeinę. Kaszel taki wywołany jest nadreaktywnością oskrzeli.

Reaktywność oskrzeli to ich odpowiedź na bodźce farmakologiczne, chemiczne lub fizyczne. W przypadku nadmiernej reaktywności (nadreaktywności) oskrzela kurczą się zbyt łatwo już pod wpływem bodźców, które u zdrowego człowieka nie powodują reakcji skurczowych. Nadreaktywność jest immanentną cechą astmy, ale występuje także w przebiegu wielu innych chorób (niewydolność serca sarkoidoza, POChP) i niestety, także u osób zupełnie zdrowych, zwłaszcza po infekcjach wirusowych. Czasem nadreaktywność wyprzedza o kilka lat wystąpienie astmy oskrzelowej. Do badania nadreaktywności oskrzeli służą próby prowokacyjne oskrzeli. Próby te dzieli się na bezpośrednie i pośrednie. Najlepiej wystandaryzowane to:

• próba z metacholiną
• próba z histaminą
• test wysiłkowy.

Jeżeli kaszel poinfekcyjny mimo intensywnego leczenia nie ustępuje, należy wykonać cały panel badań związanych z astmą oskrzelową, bo suchy nieskuteczny kaszel może też być wykładnikiem astmy, a zwłaszcza jej wariantu kaszlowego, tzw. zespołu Corrao. W grupie pacjentów z zespołem Corrao kaszel często jest jedynym symptomem choroby. Kaszel jest suchy, występuje w dzień i w nocy, często nasila się po wysiłku fizycznym, pod wpływem zimnego powietrza lub w wyniku infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych.

Badanie przedmiotowe zwykle nie wykazuje odchyleń od stanu prawidłowego. Prawidłowe są też radiogram klatki piersiowej i spirometria. Po prowokacji metacholiną pacjenci prezentują nadreaktywność oskrzeli. Kaszel nie ustępuje po antybiotykach, lekach antyhistaminowych i lekach zmniejszających przekrwienie. Diagnozę astmy oskrzelowej (zespołu Corraro) można postawić po dodatniej próbie prowokacyjnej i, co równie ważne, dobrej reakcji na leczenie przeciwastmatyczne (steroidy wziewne).